I. Dünya Savaşı’nın Nedenleri ve Başlangıcı
1. Dünya Savaşı Küresel ölçekteki ilk büyük savaştır. Başlıca nedeni, emperyalist seviyelere ulaşmış kapitalist devletler arasındaki paylaşım mücadelesidir. Savaşın merkezi Avrupa’dır. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun gelecekteki hükümdarı Franz Ferdinand, 28 Haziran 1914’te Sırbistan’da bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürüldü. Bu olay savaşı tetikledi. Birinci Dünya Savaşı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun 28 Temmuz 1914’te Sırbistan’ı işgal etmesiyle başladı.
I. Dünya Savaşı’nın Tarafları
Savaştan önce var olan siyasi ortaklıklar savaşla birlikte iki tarafta toplandı. Her iki taraf da büyük ve güçlü devletlerin liderliğinde oluştu. Bir tarafta İngiltere, Fransa ve Rusya’nın liderliğindeki Müttefik Devletler grubu, diğer tarafta ise Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun liderliğindeki Merkezi Devletler grubu vardı.
Müttefik Kuvvetler
İtilaf Devletleri grubunu oluşturan devletler şunlardır: İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya, Belçika, ABD, Japonya, Sırbistan, Romanya, Yunanistan, Portekiz ve Karadağ. Rusya, savaşa ilk giren devletlerden biri olmuş ancak Ekim Devrimi sonucu Çarlık rejiminin çökmesinin ardından 1917’de savaştan çekilmiş ve savaş öncesi yapılan gizli anlaşmalar hakkında genel bilgileri paylaşmıştır. Savaşın başlarında ılımlı bir politika izleyen İtalya, 1915’te İtilaf Devletleri’ne katılmıştır. Savaşta önemli rol oynayan ABD de 1917’de İtilaf Devletleri’ne katılmıştır.
Merkezi güçler
Merkezi Güçler grubunu oluşturan devletler: Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan’dı. Osmanlı İmparatorluğu 1914’te Merkezi Güçler’in yanında savaşa katıldı ve Bulgaristan 1915’te.
I. Dünya Savaşı’nın Sonucu
Birinci Dünya Savaşı milyonlarca can kaybına ve büyük bir toplumsal, ekonomik ve kültürel yıkıma neden olmuştur. İttifak Devletleri’nin yenilgisiyle sonuçlanmıştır. Savaş sonucunda dönemin büyük imparatorlukları Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorluğu parçalanmıştır. İtilaf Devletleri’nin yenilen devletlerle imzaladığı ve savaşı resmen sona erdiren barış antlaşmaları şunlardır: Almanya ile 28 Haziran 1919’da imzalanan Versay Antlaşması, imparatorluğun dağılmasından sonra Avusturya ile 10 Eylül 1919’da imzalanan Saint Germain Antlaşması, Bulgaristan ile 29 Kasım 1919’da imzalanan Neuilly Antlaşması, Macaristan ile 4 Haziran 1920’de imzalanan Trianon Antlaşması ve Osmanlı İmparatorluğu ile 10 Ağustos 1920’de imzalanan Sevr Antlaşması.
Savaş Sonrası Dönem
İmparatorlukların çöküşüyle birlikte Avrupa’nın siyasi haritası da kökten değişti. Yugoslavya, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan, Finlandiya gibi birçok yeni devlet kuruldu. Osmanlı İmparatorluğu’nun bazı toprakları İngiltere ve Fransa’nın yönetimi altına girdi. Rusya’da 1917 Ekim Devrimi sonucu sosyalist bir siyasi rejim kuruldu. İngiltere ve Fransa dünya siyasi arenasındaki ağırlıklarını artırdılar. Savaşı kaybeden devletler çok ağır yaptırımlara maruz kaldılar. Özellikle Almanya’nın Versay Antlaşması sonucu karşı karşıya kaldığı ağır yaptırımlar daha sonra faşizmin ortaya çıkmasında ve yükselmesinde etkin rol oynadı. Böyle bir savaşın tekrar yaşanmasını önlemek ve uluslararası düzeni korumak amacıyla Milletler Cemiyeti veya Milletler Cemiyeti kuruldu. Türkiye de 1932 yılında bu örgüte katıldı. Milletler Cemiyeti dünya barışını sağlamada başarısız oldu. II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla ortadan kalktı.
İçerik yararlı mıydı?
Gönderi Görüntülemeleri: 901
Bir yanıt bırakın